‘In 2050 moeten we 9,7 miljard mensen voorzien van goed voedsel’
Tekst: Marleen Arkesteijn, GroenTekstbureau Arkesteijn, marleen@groentekst.nl
Als er een locatie uitgerust is voor het ontvangen van mensen uit binnen- en buitenland dan is dat wel het Experience Center in Bleiswijk – etalage van De Ruiter Seeds. Er is een ruime ontvangsthal, een winkelschap met verschillende zaaltjes. Het is dé plek voor tomatentelers om hun keuze te maken voor de toekomstige teeltjaren en waar ze kunnen zien waar hun zaadbedrijf mee bezig is voor de toekomst. Maar ook anderen zijn welkom, zoals in dit geval op een groep deelnemers aan de Oostlanddag 2018.
Normaal trekken de tomatenplanten vol rode vruchten de aandacht achter de metershoge glazen wand van de kas die grenst aan de ontvangsthal. Vanwege een teeltwisseling lag de kas leeg. In de “Market’ lagen nog wel volop tomaten om te keuren en proeven.
Manager John van der Knaap gaf in een korte introductie aan waar hij met zijn medewerkers mee bezig is in het dit jaar maart geopende Experience Center. “We gaan hier met mensen in gesprek over de rassen en een eventueel alternatief voor het komende jaar. We proberen alle argumenten aan te dragen om hun keuze te bevestigen.” Vervolgens deelde hij de belangstellenden op in drie groepen om zich over de verschillende facetten bij te laten praten.
300 tomatenrassen
Zelf ging hij vooral in op de techniek. “De tomaten groeien bij ons zoals dit op het moment standaard bij tomatenbedrijven gebeurt. Ze staan in een moderne kas met normaal helder glas in het dek, deels belicht en deels onbelicht. Er staan 300 verschillende tomatenrassen op 8.000 m2: alle commerciële tomatenrassen van ons zelf en andere zaadhuizen en uiteraard onze nieuwe rassen. Verder staat er een demo met verschillende onderstammen. We houden veel gegevens bij over de groei van de planten, de productie, de kwaliteit van de vruchten, de ziektegevoeligheid, de hoeveelheid arbeid, de hoeveelheid water die nodig is, enz. Dataverwerking is van groeiend belang binnen De Ruiter Seeds of dat nu gaat om de selectie van potentieel nieuwe rassen of zoals in dit geval het visueel maken van data om telers te helpen bij de keuze van hun toekomstige rassen. We kunnen bijvoorbeeld laten zien hoeveel water een plant nodig heeft om een tomaat te maken of hoe snel een plant groeit en hoe lang hij wordt.”
Terugkijken en vooruitzien
Rondleider Jan Alsemgeest begon met de geschiedenis aan de hand van foto’s en verhalen in de ontvangsthal. “In 1945 richtte Wouter de Ruiter een kleinhandelsbedrijf in pootaardappelen en land- en tuinbouwzaden op. Op een gegeven moment ging hij zelf kruisen, selecteren en zaden produceren. Op de fiets bracht hij het zaad weg. Allemaal handwerk”, vertelde hij over het ontstaan. In vogelvlucht tipte hij belangrijke gebeurtenissen aan, waarmee het bedrijf zich op de kaart zette. In 1960 maakt het bedrijf bijvoorbeeld furore met komkommers met een resistentie tegen het gevreesde komkommermozaïekvirus. In de jaren tachtig gaven de paprika’s een boost aan het bedrijf. Daarna kwam het grote werk met onderstammen voor tomaat. Door een tomaat met goede groei- en vruchteigenschappen te enten op een onderstam met goede wortels kon een fikse meerproductie behaald worden. “Nu komt 90% van de tomatenonderstammen van De Ruiter Seeds.
Vooruit blikken deed Alsemgeest ook. “In 2050 moeten we 9,7 miljard mensen voorzien van goed voedsel, met minder land om voedsel te maken, minder zoet water en minder verspilling. Nu komt 40% van het voedsel dat we maken nog in de klikobak terecht. We doen er alles aan om de producten die we maken een zo lang mogelijk leven mee te geven.”
En daarmee kwam hij op dé corebusiness de veredeling. Jaarlijks vinden er ongeveer 1 miljoen kruisingen plaats. Daarvan vallen er binnen twee weken al 800.000 af met behulp van DNA-technologie. Belangrijke eigenschappen in het verdere selectieproces zijn onder andere smaak, kleur en houdbaarheid van de vrucht, de opbrengst en plantopbouw.
Centrum qua zaad en technologie
Derde onderdeel in de rondgang vormde de ‘Market’ – een nagebootst winkelschap gevuld met een veelheid aan tomatenrassen die verschillen in vorm en smaak. “Vroeger hadden we alleen deze tomaten”, vertelde rondleider Jaap van der Wel. En hij liet een standaard ronde tomaat zien. “Nu bestaan er wel 300 rassen. Ronde tomaten, trostomaten, vleestomaten, coctail- en cherrytomaten. Op dit moment bestaat 70 á 80% van het assortiment uit kleine tomaten. En eigenlijk zijn we nooit klaar met de ontwikkeling van nieuwe rassen. Er zijn steeds verbeteringen mogelijk qua opbrengst, ziektegevoeligheid, aroma, etc.”
Het Experience Center is er voor telers wereldwijd. Wat de vraag oproept: hoe kunnen we ons dan onderscheiden van concurrerende telers in andere landen? “Wij zijn hier in Nederland nog steeds het centrum qua zaad en technologie. We zijn de etalage naar de tuinbouw wereld. Alleen qua productieland zijn we te duur.”
De ‘Market’ was gelijk ook het meest smakelijk deel van de rondleiding. Want wat is er lekkerder om eens te proeven of de nieuwe tomaten en tomaatjes écht zo lekkerder zijn. En of de roze tomaten, die vooral voor de Russische markt zijn ook bij ons in de smaak vallen. De meningen zijn verdeeld.
Na de rondleiding gingen workshopleiders Tilly en Silvia van der Knaap van vrouwennetwerk NOOVA aan de slag met het tweede programmaonderdeel: de workshop ‘vooruitkijken’. Aan de hand van een aantal stellingen kwamen de ondernemers in gesprek over de toekomst van hun bedrijf en de sector.
